Służebność osobista mieszkania pozwala na zagwarantowanie jej właścicielowi dożywotniego prawa do korzystania z tego lokalu. Jak wygląda to w praktyce?
Służebność osobista mieszkania jest jednym z ograniczonych praw osobistych. W Kodeksie cywilnym możemy znaleźć następującą informację:
„Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista)”.
Oznacza to, że konkretna nieruchomość może być obciążona na rzecz innej osoby prawem, które pozwala jej na korzystanie z niej w ramach zaspokajania swoich potrzeb.
Służebność gruntowa różni się przy tym od osobistej tym, że w pierwszym przypadku uprawnionym jest właściciel gruntów, natomiast w drugim konkretna osoba.
Ze służebnością mieszkania najczęściej spotykamy się w przypadku jego darowizny – wtedy darująca nieruchomość osoba może korzystać z niej tak, jak dotychczas, ale po jej śmierci przechodzi ona w ręce nowego właściciela.
Służebności nie można mylić z dożywociem, czyli z prawem do dożywocia potwierdzonym umową o dożywocie.
Główna różnica dotyczy obowiązku zapewniania utrzymania, wyżywienia, opieki, godnego pochówku nad byłym właścicielem mieszkania – przy dożywociu jest to konieczne, natomiast w służebności nie ma takiej potrzeby.
Ustanowienie służebności wymaga podpisania aktu notarialnego pomiędzy zainteresowanymi stronami.
Następnie notariusz wprowadza odpowiednie informacje do księgi wieczystej nieruchomości. Notariusz powinien wpisać taką informację do księgi wieczystej niezwłocznie – zgodnie z obowiązującym prawem powinno odbyć się to jeszcze w tym samym dniu.
W niektórych przypadkach służebność osobista może być też wynikiem decyzji administracyjnej lub wynikiem orzeczenia sądowego.
Służebność osobista wygasa w momencie śmierci uprawnionego.
Warto przy tym zaznaczyć, że służebność osobista mieszkania nie może być przedmiotem sprzedaży czy przeniesienia na inną osobę.
Właściciel mieszkania, które jest obciążone służebnością osobistą, może zdecydować się na jego sprzedaż w dowolnym momencie. Sprzedaż nieruchomości ze służebnością osobistą nie musi przy tym wymagać zgody uprawnionego, czyli osoby, która posiada służebność.
Osoba decydująca się na zakup mieszkania ze służebnością musi pamiętać o tym, że kupuje je wraz z lokatorem – kupujący będzie mógł przejąć mieszkanie dla siebie dopiero w momencie śmierci osoby uprawnionej.
Z tego też powodu sprzedaż mieszkania ze służebnością osobistą jest niekiedy trudna – odkupowaniem takich nieruchomości zajmują się między innymi skupy nieruchomości.
